Μια εποχή αντιθέσεων αντί θέσεων

Ο άντρας με το γκρίζο σακάκι βγαίνει από το αυτοκίνητο του, το τελευταίο μοντέλο της ΒΜW και κατευθύνεται προς το γραφείο του. Δεν έχει παρκάρει μακριά, περπατάει με σιγουριά, κοιτώντας μπροστά, όπως όλοι στην Αθήνα, σχεδόν τρέχοντας. Στο δρόμο διασταυρώνεται με το Θωμά, έναν αδύνατο άντρα, ατιμέλητο, στην ίδια ηλικία με αυτόν˙ άστεγο, άνεργο και ναρκομανή. Κανείς τους δε δίνει σημασία στον άλλο, απλά συνεχίζουν τις πορείες τους μες στο χάος της πρωτεύουσας, μες στο χάος της κοινωνίας.

Ο άντρας με το γκρίζο σακάκι και τα σφιχτά χείλια, διευθύνων σύμβουλος μεγάλης επενδυτικής εταιρίας, προσπερνάει τα Goody’s. Μέσα η Μαρία, τρώει με τις φίλες της. Δεν πίνουν κόκα κόλα, γιατί είναι αμερικανικό προϊον και τώρα με τον πόλεμο στο Ιρακ, αποφάσισαν πως είναι ηθικό τους χρέος απέναντι στον Ιρακινό λαό να δείξουν με αυτό τον τρόπο τη συμπαράσταση τους. Πήραν μέρος μάλιστα και στις μεγάλες πορείες, όταν ξεκίνησε ο πόλεμος˙ είχαν ξαναβγεί στους δρόμους χρόνια πριν για να βροντοφωνάξουν πως η «Μακεδονία είναι ελληνική». Καμιά τους βέβαια δε θυμάται πως είχαν κόψει την κόκα-κόλα ξανά, όταν έγινε ο πόλεμος στη Γιουγκοσλαβία, για να τη ξαναρχίσουν δυο μήνες αργότερα.

Ο άντρας με το γκρίζο σακάκι και το βιαστικό περπάτημα, πετυχημένος σαραντάρης, σκουντά κατα λάθος το Στάθη. Εκείνος δε δίνει σημασία. Γλύφει το παγωτό του, βυθισμένος σε σκέψεις, και περπατάει σκυφτός. Ο Στάθης είναι φοιτητής, ένθερμος κι ανένταχτος αριστερός, θέλει να αλλάξει τον κόσμο μα δεν μπορεί να αλλάξει την καθημερινότητα του. Οι σκέψεις του χοροπηδάνε ανάμεσα στο τελευταίο βιβλίο του Τσόμσκι και στο αποψινό πάρτυ της φιλοσοφικής. Ο Τσόμσκι, επικαλούμενος ατράνταχτων στοιχείων, υποστηρίζει πως το ετήσιο ποσό που δαπανάται από τους πολίτες των ανεπτυγμένων κοινωνιών σε παγωτά, αρκεί για να καλύψει τις υποδομές που χρειάζονται οι 10 φτωχότερες χώρες του κόσμου για την παροχή καθαρού νερού και την άρδευση των γεωργικών εκτάσεων. Στο αποψινό, πάρτυ της φιλοσοφικής, θα συναντήσει τη Ράνια, την κοπέλα που γνώρισε στη Γένοβα˙ είχαν πάει κι οι δύο να διαδηλώσουν ενάντια στην παγκοσμιοποίηση στα πλαίσια του επαναστατικού τουρισμού που εκφράζει τους συνειδητοποιημένους νέους της γενιάς του.

Ο άντρας με το γκρίζο σακάκι και το ατάραχο βλέμμα, οικογενειάρχης και πατέρας δυο ανήλικων παιδιών, ρίχνει ένα βιαστικό βλέμμα στα γυμνασμένα οπίσθια της Μαίρης, μπροστά του, που χαζεύει μια βιτρίνα. Η Μαίρη, ενεργή οικολόγος, μέλος μη κυβερνητικών οργανώσεων, αναρωτιέται αν τα καλλυντικά της βιτρίνας ανήκουν σε εταιρία που κάνει πειράματα σε ζώα. Τις τελευταίες μέρες μάζευε υπογραφές για την καθολική απαγόρευση του τοξικού εντομοκτόνου DDT, γιατί είναι πια αποδεδειγμένο πως δημιουργεί προβλήματα σε πολλά είδη πουλιών, καθώς κάνει το κέλυφος των αυγών τους ιδιαιτέρως εύθραυστο κι έτσι οι πληθυσμοί τους μειώνονται. Προφανώς θα αγνοεί πως η χρήση του φτηνού κι αποδοτικού DDT, έσωσε Ευρώπη και Η.Π.Α. από την ελονοσία κατά τη βιομηχανική επανάσταση, ένα από τα κυριότερα αίτια θνησιμότητας σήμερα στον τρίτο κόσμο, μαζί με τη δυσεντερία και την ασιτία.

Ο άντρας με το γκρίζο σακάκι και την ακριβή κολώνια φτάνει στην εταιρία του και περιμένει το επόμενο ασανσέρ, το πρώτο ήταν ασφυκτικά γεμάτο με κόσμο. Όλοι δούλευαν στην εταιρία, μα δεν ήξερε κανένα με το μικρό του˙ δυο τρεις με το επίθετο μονάχα. Δε βιάζεται να ανέβει στο γραφείο του, εκεί περνάει καθημερινά, εδώ και δώδεκα χρόνια, τον περισσότερο χρόνο της ζωής του. Δεν τον απασχόλησε ποτέ, αν αξίζαν όλα αυτά τα χρήματα που παίρνει το τίμημα τους: δυο ώρες καθημερινά στο αυτοκίνητο, εννιά με έντεκα ώρες στη δουλειά και ότι περισσεύει με την οικογένεια του, συνήθως μπροστά στην τηλεόραση. Όμως από την άλλη πλευρά, απολαμβάνει τις απολαβές του μόχθου του: μπορεί κάθε χρόνο να αλλάζει το ακριβό του αυτοκίνητο, να ζει με την οικογένεια του σε ένα μεγάλο σπίτι με πισίνα και κήπο, να σπουδάσει τα παιδιά του, έτσι ώστε να γίνουν επιτυχημένα σαν κι αυτόν και να πηγαίνει διακοπές για δυο βδομάδες σε όποιο μέρος του κόσμου θέλει.

Ο άντρας με το γκρίζο σακάκι και το περήφανο ανάστημα μπήκε τελικά στο ασανσέρ. Δίπλα του δυο νέα παιδιά, ο Γιάννης και ο Αντώνης – δεν έχουν κλείσει ακόμα εξάμηνο στην εταιρία – τον κοιτάζουν με θαυμασμό. Ονειρεύονται μια μέρα να βρεθούν στη θέση του, να βγάζουν τα λεφτά που βγάζει, να απολαμβάνουν το κοινωνικό γόητρο της θέσης του, να πετύχουν. Ο Γιάννης κι ο Αντώνης, άριστοι μαθητές, άριστοι φοιτητές, άριστοι και στη δουλειά τους, δεν μπορούν να φανταστούν πως ενώ τα σκέφτονται όλα αυτά και κάνουν τόσα όνειρα για το μέλλον, το ασανσέρ τους οδηγεί κατευθείαν στην απόλυση τους. Δεν έκαναν κάτι λάθος κι όλοι οι προϊστάμενοι τους είναι ιδιαίτερα ικανοποιημένοι από την απόδοση του και τις υπερωρίες τους, όμως η ξαφνική ύφεση στην αγορά, απαιτεί ευέλικτους χειρισμούς και άμεσες περικοπές του δυναμικού της εταιρίας.

Ο άντρας με το γκρίζο σακάκι και την άχρωμη φωνή, καλημερίζει τη γραμματέα του, τη Μυρτώ. Δεν ήταν η πρώτη γυναίκα με την οποία απάτησε τη σύζυγο του, ούτε η τελεταία. Ήταν όμως σίγουρα εκείνη με την οποία την απάτησε τις περισσότερες φορές. Τι νόημα έχει εξάλλου, να είσαι επιτυχημένος αν δεν μπορείς να πηδάς μια όμορφη γυναίκα; Γιατί ο άντρας με το γκρίζο σακάκι, όπως ακριβώς κι ο Γιάννης με τον Αντώνη, που τώρα θα άκουγαν άναυδοι στο διπλανό γραφείο, την ανακοίνωση της απόλυσης τους, ήταν πάντα άριστος στο σχολείο και στο πανεπιστήμιο. Τόσα χρόνια δεν είχε καταφέρει να ζήσει όλα εκείνα που ήθελε να ζήσει, όλα εκείνα που η κοινωνία του έδειχνε στις φανταχτερές βιτρίνες της. Οι γυναίκες ήταν το σημαντικότερο από όλα αυτά.

Ο άντρας με το γκρίζο σακάκι, το γκρίζο, ακριβό σακάκι είναι στο γραφείο του. Είναι μόνος. Κοιτάζει τα ραντεβού της ημέρας, ταχτοποιεί τα χαρτιά του, οργανώνει τις δουλειές που πρέπει να γίνουν σήμερα. Για μια στιγμή, αναλογίζεται πως είναι το πρότυπο της επιτυχίας και χαμογελάει. Είναι τέλεια εναρμονισμένος με την εποχή του. Ο άντρας με το γκρίζο σακάκι βλέπει τους ανθρώπους σαν αριθμούς και τους αριθμούς σαν ανθρώπους. Ποια είναι άραγε η μεγαλύτερη αντίθεση από αυτή;